Sigarayı biraz fazla mı abartıyoruz?
Doktorla hastası arasındaki klasik diyalogdur:
-Sigaranın üstünde yazıyor ya zararlı olduğu, illa birilerinin söylemesi mi gerekir!
Gerçekten artık bilginin bu kadar kolay yayıldığı bir çağda sigaranın zararlı olup olmadığını konuşacak değiliz. Ama gelin sizlerden gelen bazı sorulara cevap arayalım.
Çok güzel söylemişler, sigara insanoğlunun yaptığı en ölümcül buluştur. Dünya genelinde ortalama her dakika 12 kişi sigaraya bağlı hastalıklardan dolayı hayatını kaybediyor. Her on yılda bir 2.Dünya savaşında kaybedilen kadar insan sigaradan dolayı kaybediliyor. Dünya ekonomisine yılda 1 trilyon dolar zarar veriyor. Türkiye’ de yılda yaklaşık 60 milyar lirayı sigara firmalarına ödüyoruz. Sigaranın yol açtığı hastalıkların tedavisi için harcadığımız para da azımsanmayacak derecede yüksek ve sağlık bütçesinden karşılanıyor.
Bizler sağlık üstüne polemikler yapmayı çok severiz. Aşı yaptıralım mı yaptırmayalım mı? Kolesterol ilacı içelim mi içmeyelim mi? Tansiyon ilaçları böbrekleri bozmaz mı? Bu tedaviler hep ilaç firmalarının dayatması diye düşünür, büyük komplo teorileri kurar, gökdelenlerin son katlarında oturup dünyayı yöneten insanları hayal ederiz. İşin bu kısmını bilemem ama çok açık olan bir şey var ise o da sigara üreticilerinin bu işten çok ciddi paralar kazandığı ve sigara içenlerin de bu oyuna alet olduğudur. O yüzden suçluyu aramak için dikkatinizi gökdelenlerin tepesinden cebinizdeki sigara paketine yönlendirmelisiniz.
2. Günde iki tane sigara içiyorum, kalbe zararı olmaz değil mi?
Özellikle kadınlardan sık duyduğumuz bir cümledir. Kahvenin yanında içilen bir iki sigaradan pek bir şey olmaz diye düşünürler. Oysa ki gerçek çok farklıdır. Yıllardır hastalarıma günde bir tane içilen sigaranın da kalp krizi riski açısından en az 1 paket içilen sigara kadar tehlikeli olduğunu anlatırım. Sigaranın oluşturduğu risk dozundan bağımsızdır. 2018 yılında BMJ’ de yayımlanan bir çalışma günde bir tane sigara içilmesinin de kalp krizi riskini arttırdığını ortaya koydu. O yüzden her ne kadar kulağa hoş gelmese de sigarayı azaltmak veya tiryakisi değilmiş gibi davranmak bizi kalp hastalıklarından korumuyor.
3. Sigara içip 90 yaşına kadar yaşayanlar var, sigara içmeyip kalp krizi geçirenler var. Nasıl açıklayacağız?
Sigara kalp krizi için tek risk faktörü değildir. Diğer majör risk faktörleri şeker hastalığı, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği ve genetik faktörlerdir. Ancak kalp krizine katkı sağlayan yüzlerce de minör risk faktörü mevcuttur. Yani sigara içmeden de kalp krizi geçirilebilir. Ama kalp krizlerinin yaklaşık yarısından sigara sorumludur. Sigara içenlerde risk 5 kat artabiliyor. Anlayacağınız sigara icat edilmeseydi bu kadar kalp krizi geçiren insan olmayacaktı.
4. Sigaranın içinde hangi maddeler var?
Amonyak: Tuvalet temizlemede kullanılır
Arsenik: Fare zehri
Benzopiren: Dizel egzoz dumanı
Bütan: Tüp gaz
DDT ve Dieldrin: Böcek ilacı
Formaldehid: Cesetleri muhafaza etmede kullanılır
Hidrojen siyanür: Gaz odalarında kullanılan bir zehirdir
Kadmiyum: Akü metali.
Karbon monoksit: Egzoz gazı
Metanol: Roket yakıtı
Naftalin: Güve kovucu
Nikotin: Bağımlılık yapıcı madde
Polonyum: Kanserojen element
Radon: Radyasyon
Titanyum: Uçak yapmada kullanılan bir metaldir
Toluen: Tiner
Ve ekstra 3885 adet toksik madde
5. Yıllardır sigara içiyorum bırakmak için artık çok geç galiba!
Hiçbir zaman geç kalmış sayılmazsınız. Yapılan çalışmalara göre sigaranın bırakılmasından sonraki üç yıl içinde kalp krizi geçirme riski yarıya düşüyor, 6 yılın sonunda da risk sigara içmeyen kişilerin düzeyine iniyor.
6. Sigarayı bırakmak istiyorum ama başaramıyorum!
Birçok kişi sigarayı bırakmak için yardım almaktan çekinmekte ya da kendi yöntemleriyle başarılı olabileceğini düşünebilmektedir. Ancak fizyolojik bağımlılığı yüksek derecede olan kişiler kimi zaman bunu başarmakta zorlanabilir. Profesyonel yardım almak sigarayı bırakmanızı kolaylaştırır. İlaç tedavisinden davranışsal tedavilere kadar pek çok yelpazede, ihtiyacınıza göre seçenekler mevcut. Ayrıca hemen hemen her hastanede sigara bırakma poliklinikleri hastalara hizmet vermektedir.
7. Sigara içmiyorum ama yanımda çok içiliyor, etkilenir miyim?
Elektronik sigaralar zararlı mı?
Elektronik sigaralar (ve nargile gibi tütün ürünleri) başka bir pazarlama şekli ve kesinlikle masum değiller. Gittikçe artan oranda kanıt elektronik sigaraların sağlığa olumsuz etkilerini ortaya koymaktadır. Mart 2019’ da açıklanan bir çalışmada masum gibi görünen elektronik sigaraların kalp krizi geçirme riskini 55% arttırdığını göstermiştir.
Kalbinizi, sigara dumanı ile kirletmeyin!
